ابی

ابراهیم حامدی (زادهٔ ۲۹ خرداد ۱۳۲۸ در تهران)، با نام هنری ابی، خوانندهٔ موسیقی پاپ ایرانی‌ است. او از دستهٔ خوانندگان تنور ایران است. ابی در سبک‌های مختلف موسیقی صاحب اثر است: راک، بالاد، موسیقی فولکلور، پاپ، دنس، هاوس و ترنس.

برخی او را با تام جونز، خوانندهٔ سرشناس بریتانیایی، مقایسه کرده‌اند؛ با این تفاوت که ابی را بر خلاف تام جونز دارای تمایلات سیاسی می‌دانند.بسیاری از طرفدارانش او را «آقای صدا» در حوزهٔ موسیقی پاپ فارسی می‌دانند.

زندگی شخصی

ابی پس از جدایی از همسر اول خود با مهشید برومند ازدواج می‌کند. وی یک پسر به نام فرشید دارد که از همسر قبلی مهشید است گفته می‌شود آغاز آشنایی آن‌ها با یکدیگر، در یکی از اجراهای ابی در گوتنبرگ بوده‌است.مهشید برومند که مدیر برنامه‌های ابی نیز محسوب می‌شود در اکثر کنسرت‌های وی حضور داشته‌است.

ابی به موسیقی یونانی علاقه‌مند است و از خوانندگان محبوبش می‌توان به پیتر گابریل، فردی مرکوری، استینگ، بونو و جیم موریسون از گروه راک دورز اشاره کرد.او تمایلی به شنیدن صدای خود در محیط خانه نیز ندارد.

دوران نوجوانی

او در دوران نوجوانی با خواندن قرآن در صف‌های مدرسه به استعداد خود در خواندن پی می‌برد. خود وی در مصاحبه‌ای در پاسخ به این پرسش که خوانندگی را چگونه آغاز کرد می‌گوید: «از زمان چهار پنج سالگی، رادیو به ایران آمده بود ولی ما آنقدر بودجه نداشتیم که یک رادیو بخریم. ضمن اینکه هنوز برق هم به همه جا نیامده بود. به موسیقی گوش می‌کردم و آن را دوست داشتم. تفریح من در خانه خواندن بود، ضمن اینکه بارها هم گفته‌ام که از کلاس سوم دبستان در مدرسه صبح‌ها سر صف، قرآن با قرائت اجرا می‌کردم. خب این هم برای خودش یک نوع خوانندگی است. در سن ده یازده سالگی، رادیو و خوانندگانی بودند و مرتب فکر و ذکر من به غیر از مسئلهٔ درس خواندن، خوانندگی بود. در خانه برای هم‌کلاسی‌هایم و همین‌طور برای بچه‌محل‌ها می‌خواندم».

ابتدا در یک گروه دوستانه به نام سان بویز و سپس در باشگاه‌ها و کاخ‌های جوانان به صورت رسمی شروع به خواندن می‌کند. در گروه سان بویز، ابتدا به تقلید از آهنگ‌های ایتالیایی، بخصوص ترانه‌های آلبانو کاریسی خواننده و بازیگر بنام ایتالیایی می‌پردازد و سپس به اجرای ترانه‌هایی از خوانندگان مطرح آن دوران مانند جیم موریسون، اریک بوردون، تام جونز و پپینو دی کاپری رو می‌آورد.

او اولین بار در کاخ جوانان جنوبی به روی صحنه می‌رود. تجربهٔ اولین اجرای رسمی ابی از زبان خودش شنیدنی است. آن‌طور که وی در مصاحبه‌ای نقل کرده‌است در اولین اجرا از فرط استرس، نیمی از بدنش کاملاً بی‌حس شده و اصطلاحاً به خواب می‌رود. او این واقعه را جزو خاطرات تلخ اما فراموش‌نشدنی خود ذکر کرده‌است.

آغاز خوانندگی به صورت حرفه‌ای

ابی در همان دوران با شهبال و شهرام شب‌پره آشنا می‌شود. شهبال شب‌پره صدای او را در سان بویز می‌شنود و به وی پیشنهاد کار در گروه بلک کتز را می‌دهد. او در کنار فرهاد مهراد خوانندهٔ راک ایرانی، مدت دو سال با گروه بلک کتز همکاری می‌کند و مدت زیادی در کابارهٔ کوچینی به روی صحنه می‌رود. سپس از این گروه جدا می‌شود و به همکاری با آهنگسازان و ترانه‌سرایان مطرح آن دوران می‌پردازد. ابی از دوران همکاری با فرهاد در گروه بلک کتز، به عنوان دورهٔ آموزشی خود یاد می‌کند و خود را وامدار فرهاد می‌داند.

در آن زمان که ابی وارد عرصهٔ موسیقی می‌شود، خوانندگان اندکی در ایران در زمینهٔ موسیقی پاپ فعالیت داشته‌اند که از آن جمله می‌توان به ویگن، عارف و منوچهر سخایی اشاره کرد. دیری نمی‌گذرد که ابی نیز نخستین ترانهٔ مستقل خود را با نام «عطش» عرضه می‌کند که برای فیلمی به همین عنوان ساخته می‌شود. دومین ترانهٔ وی «چرا چرا» نام دارد با شعری از مسعود هوشمند و آهنگی از حسین واثقی. اما سومین ترانهٔ ابی که به گفتهٔ خودش باعث معروفیت وی می‌شود ترانه‌ای است به نام «شب» با شعر اردلان سرفراز و آهنگ منصور ایران‌نژاد که برای اولین بار در شوی معروف میخک نقره‌ای از فریدون فرخزاد پخش می‌شود.

ابی از همان اوان خوانندگی، در حرفهٔ خود از الگوبرداری و تقلیدهای کلیشه‌ای برحذر بوده و حتی خوانندگان جوان همدورهٔ خود را که به کپی‌برداری و تقلید از آثار یکدیگر می‌پرداختند به شدت تخطئه می‌کرده‌است. در همین دوران است که با شرکت در «جشنوارهٔ بین‌المللی آواز ترکیه» توانست نگاه‌های داخل و خارج را به سمت خود معطوف کند.

صدای ابی از همان آغاز، محل بحث و نظر رسانه‌ها بوده‌است. چنان‌که مجله جوانان در شمارهٔ سال دهم خود، مطلبی را تحت عنوان «صدای ابی رانندگان را دچار هیستریک سرعت می‌کند» منتشر می‌کند و در آن به طرح این مسئله می‌پردازد که صدای ابی به علت قدرت و انرژی فوق‌العادهٔ آن که بیشتر جنبهٔ حماسی دارد، رانندگان را هنگام رانندگی دچار هیستریک و حرکات تند و خشن می‌کند.

ویژگی‌ها و وجوه تمایز او

ابراهیم نبوی در کتابی تحت عنوان آوازهای زیرزمین، ویژگی‌های ابی را به عنوان یک خواننده، این‌گونه برمی‌شمرد:
نخست: اغلب کارشناسان موسیقی فارسی معتقدند صدای ابی قدرتمندترین صدای پاپ فارسی است.
دوم: فعالیت‌های ابی در طول نیمهٔ دوم زندگی‌اش نه تنها کاهش نمی‌یابد بلکه این دوران، نقطهٔ عطفی در حرفه‌اش محسوب می‌شود و این نخستین ویژگی است که ابی را از خوانندهٔ پاپ جدا می‌کند و در کنار خوانندهٔ کلاسیک یا اپرا قرار می‌دهد.
سوم: ابی از معدود خوانندگان پاپ است که ممکن است مخاطب ترجیح بدهد کنسرت او را از همان خانه بشنود؛ اجراهای او شاید چیزی فراتر از صدای ضبط‌شدهٔ او نیست.
چهارم: ابی بیشتر مورد توجه مخاطبانی است که به رغم آنکه می‌دانند در موسیقی پاپ بر خلاف موسیقی سنتی، جنس و قدرت و طنین صدای آوازه‌خوان چندان موضوع مهمی نیست، صدای ابی را از این منظر نیز در خور توجه و ستایش قلمداد می‌کنند.
پنجم: کنسرت‌های او پس از انقلاب که در خارج از ایران برگزار شده‌است، پربیننده است. کمتر اتفاق می‌افتد که مانند خوانندگان دیگر پاپ، موسیقی‌اش موجب رقصیدن شود یا اصولاً برای رقصیدن دیگران بخواند.

برخی کارشناسان موسیقی نیز در مورد صدای ابی نظر داده‌اند، از آن جمله می‌توان به آندرانیک آهنگساز، تنظیم‌کننده و رهبر ارکستر اشاره کرد که گرمی، قدرت و انعطاف‌پذیری صدای ابی را ستوده‌است و ابی را از نادر هنرمندانی معرفی کرده‌است که حس موسیقایی قوی دارد و سلیقه و طبع مردم را درک می‌کند.

هم‌صدایی مردم با ابی در کنسرت‌هایش نیز جزو خصایص منحصر به فرد این خواننده محسوب می‌شود، تا جایی که او را جزو اولین خوانندگان فارسی‌زبانی دانسته‌اند که به این همخوانی اهمیت داد و حتی آن را در آلبوم کنسرت‌هایش ضبط و پخش کرد.

ترانه‌های خاص

گفتنی است سه آهنگ از کارهای ابی دارای دکلمه است، یکی آهنگ «خورجین» از آلبوم «شب‌زده» که توسط محمود محمد یوسف اجرا شده‌است و دیگری آهنگ «بانوی خاوری» از آلبوم «حسرت پرواز» و همچنین قطعاتی از ترانهٔ یه دختر که هر دو توسط خود ابی اجرا شده‌اند. ترانهٔ «پیر» نیز با مطلعی نسبتاً طولانی توسط شاعر آن یعنی مسعود امینی به صورت دکلمه خوانده شده‌است که البته این اجرا به صورت رسمی منتشر نشده‌است.

ابی در دوران جوانی، توانایی خود را در زمینهٔ خوانندگی به زبان انگلیسی نیز به محک گذاشته‌است که دو ترانهٔ آن به صورت رسمی در آلبوم‌هایش منتشر شده‌است یکی ترانهٔ دوصدایی Papa به همراه شهرام شب‌پره در آلبوم «تپش» و دیگری ترانهٔ Far Away در آلبوم «پیر».ترانهٔ Papa (پدر) بازخوانی یکی از آثار خوانندهٔ مشهور کانادایی پل آنکا می‌باشد که دربارهٔ ارزش عشق و محبت در خانواده است که به سرنوشت محتوم تمام انسان‌ها یعنی جدایی از عزیزان می‌انجامد ولی در نهایت، این یادگارهای عاطفی، خاطرات و درس‌های زندگی است که برای شخص باقی می‌مانند.

ابی برخی آهنگ‌های قدیمی خود را بازخوانی کرده مانند ریمیکس دو آهنگ «خالی» و «مست چشات» که در آلبومی به نام یادگاری منتشر شده‌اند. در نظرسنجی‌ای که از طرف شبکهٔ تلویزیونی من و تو با عنوان «ماندگارترین ترانه‌های ایرانی» انجام گرفته، ترانهٔ «کی اشکاتو پاک می‌کنه» به عنوان برترین ترانهٔ ابی معرفی شده‌است. دیگر ترانه‌های برتر ابی در این فهرست، به ترتیب عبارتند از: «ستاره‌های سربی»، «مست چشات»، «درخت»، «خالی»، خلیج فارس، «محتاج»، «شب‌زده»، «پوست شیر»، «گریه نکن»، «با تو» و «شکار».

ابی به در سال ۹۲ با همکاری شادمهر عقیلی موزیک ویدئویی با نام رؤیای ما منتشر کرد که آمار بازدید از آن در وب‌سایت یوتیوب از مرز سه میلیون و نهصد هزار نفر گذشت. این میزان بازید از ویدئو کلیپ‌های ابی در این سایت ظاهراً بی‌سابقه است.

آلبوم‌شناسی